قرآن با چه خطی نوشته می‌شد؟

قرآن با چه خطی نوشته می‌شد؟

قرآن هم مانند سایر نوشتار تا دو قرآن اول با خط کوفی (خط کوفی: بدون شک خط از هنرهای انسان و نشان تمدن هر ملت است. خط عامل بقا تمدنها و انتقال آنها از نسلی به نسل دیگر، و نیز سبب جاودانگی آثار و معارف و مرامها و تکامل آنها می‌باشد. پیدایش خط در بین ملت‌های متمدن شهروند و توسعه یافته می‌باشد و هر مقدار مدنیت کم‌رنگ‌تر باشد وجود خط و زیبایی‌های آن نیز کمتر است. به همین جهت اقوام بادیه‌نشین و صحرانورد از این نعمت کمتر بهروند. ملت عرب به لحاظ فرهنگ صحرانشینی از نعمت خواندن و نوشتن کمترین بهره را داشت افراد با سواد آنها انگشت شمار بودند. در بین قریش هنگام طلوع اسلام می‌نویسند هفده نفر قادر به نوشتن بودند. (فتوح‌البلدان بلاذری، ج 1، ص 457)
در بین اعراب دو نوع خط وجود داشت که هر دو وارداتی از شام و عراق بودند. یکی خط نسخ یعنی همین خط رایج فعلی که نشأت گرفته از خط نبطی بوده است. دیگری خط کوفی که از حیره گرفته شده است که نام شهری در نزدیکی کوفه، آن هم از حمیر گرفته شده، لذا به خط کوفی حیری نیز گفته می‌شود. گفته می‌شود این خط را شخصی به نام بشر بن عبدالملک کندی که از شهر انبار عراق بوده است یاد گرفته و به مکه آورده است (تاریخ الکوفه، ص25، مقدمه ابن خلدون، ص 418)
تا دو قرن اول اسلام این خط در بین اعراب رایج بود و مکاتبات رسمی واسناد با این خط نگاشته می‌شدند.
در زمان بنی‌عباس ابن مقله (متوفای 328، تاریخ الکوفه، ص 216) تحسیناتی در خط نسخ نبطی پدید آورد. به گونه‌ای خط کوفی از رسمیت افتاد و مرسلات رسمی و نوشتار با خط نسخ انجام می‌گرفت و تا کنون هم که همواره بر زیبایی‌های آن افزوده شده است، به همین خط نگاشته می‌شود. در هر صورت سابقه خط در بین مکه و حجاز خیلی زیاد نیست و اگر برخی نسبت خط عربی را به اسماعیل (ع) (البرهان، ج 1، ص 458، الخط العربی و تطوره، ص 5) داده‌‌اند ممکن است منظورشان تکلم به زبان عربی باشد. زیرا اسماعیل اولین کسی است که به زبان عربی تکلم نموده است. (تاریخ یعقوبی، ج 1، ص 269، تحف العقول، ص 297)) نگاشته می‌شده است. پس از آن با خط نسخ نوشته می‌شده است. و هم اکنون با همین خط نوشته می‌شود خط کوفی که قرآن بر آن نگاشته می‌شده تا نیمه قرن اول هجری بدون نقطه و علائم اعراب بوده است. نقطه و اعراب‌گذاری قرآن در زمان حجاج بن یوسف ثقعی والی کوفه صورت گرفته است. دو تن از شاگردان ابی الاسود الدولی (متوفای 68) که از مخلصان علی بن ابی طالب (ع) بودند بنامهای یحیی بن یعمر و نصر بن عاصم اقدام به نقطه‌گذاری و اعراب‌گذاری قرآن نمودند. (مناهل العرفان، ج 1، ص 299، التمهید، ج 1،   ص 360) تا آن زمان باء از نون یا تا و ثاء و دیگر حروف نقطه‌دار از یکدیگر تشخیص داده نمی‌شد. و نیز اعراب حروف علامت‌گذاری نبود. این خصوصیات در واقع از طریق شنیدن از قبلی‌ها سینه‌ به سینه منتقل می‌شد.