بررسی یک نکته

بررسی یک نکته

برخی در مورد شواهد روایی دو سوره نصر و توبه و … می‌فرمایند: چون سوره نصر در سال هشتم که سال فتح مکه بود نازل شده است و سوره توبه یک سال بعد از آن در سال نهم نازل شده است. راه جمع روایاتی که برخی سوره نصر را و برخی سوره توبه را آخرین معرفی می‌کنند؛ این است که گفته شود آخرین سوره‌ای که کامل نازل شده سوره نصر در سال هشتم بوده و آخرین سوره‌ها که به لحاظ اوایل آنها در سال هشتم نازل شده مانند سوره توبه می‌باشد. (التمهید، ج 1، ص 128) این سخن مخدوش به نظر می‌رسد؛ زیرا سوره نصر پی‌آمد فتح را می‌رساند که بعد از فتح مکه چه حوادثی رخ خواهد داد و طبعاً بعد از فتح مکه نازل شده است لیکن لزومی ندارد که حتماً سال هشتم نازل شده باشد. زیرا بعد از فتح مکه زمینه برای گسترش اسلام فراهم شد و مردم فوج‌ فوج از عربستان و خارج آن به حضرت وارد می‌شدند و ایمان می‌آوردند. و چه بسا سوره نصر سال دهم بعد از سوره توبه نازل شده باشد. که می‌فرماید: )وَرَأیتَ النّاسَ یدْ‌خُلونَ‌ فی دینِ اللهِ اَفْواجاً( و سیوطی هم نقل می‌کند که سوره نصر در حجه‌الوداع در سال دهم نازل شده است، «هذِ‌هِ السورَهٌ نَزَلَتْ علی النبیِ (ص) اَوْسط ایامٍ التَّشْریقِ‌ بِمنی وَ هْوَ‌ فی حْجهِ‌ الوِداعِ اِذا جاءَ‌ نَصْرُ‌ اللهِ‌ وَ الْفَتْ‍حِ حتّی خَتَمها فَعرفَ رَسولُ اللهِ (ص) اَنَّهُ‌ الْوِداعِ». (در المنثور، ج 6، ص 409. این سوره در ایام تشریق در منا در حالیکه حضرت حجه‌الوداع بودند نازل شد: اذا جاء نصر الله … وقتی سوره را تا آخر قرائت کرد حضرت متوجه شدند که آن حج آخرین حج است) و برخی شواهد در آثار شیعه هم دلالت دارد که سوره نصر آخرین سوره‌ای است که نازل شده است. (نور‌الثقلین، ج 5، ص 690) افزون بر این، اوایل سوره توبه در سال نهم نزل شده است نه در سال هشتم. در هر صورت نتیجه این شواهد و برداشت صحیح از آنها این است که آخرین سوره که به صورت کامل نازل شده است سوره نصر در سال دهم و در منا و آخرین سوره که به صورت تدریجی نازل شده است، سوره مائده می‌باشد.